وظیفه رله دوبل
رله دوبل خودروهای انژکتوری یکی از عناصر مهم و اصلی در سیستم سوخت رسانی انژکتوری می باشد که تغذیه مثبت قطعات سیستم از جمله پمپ بنزین ، کوئل ، انژکتورها، شیر برقی کنیستر، سنسور موقعیت میل سوپاپ، سنسور سرعت، گرمکن سنسور اکسیژن، بوبین رله های فن و البته ECU را به عهده دارد.
رله دوبل مجزا
رله دوبل در برخی خودروها نظیر پراید و پژو و سمند و زانتیا و رانا بصورت یک واحد مجزا تعبیه شده که تشکیل شده از دو عدد رله و چهار عدد دیود که روی یک برد و درون یک قاب قرار گرفته اند بوبین هرکدام از این رله ها دارای دو عدد دیود می باشد یک دیود با بوبین بصورت سری و دیود دوم بصورت موازی قرار گرفته است.
وظیفه دیود سری و موازی در رله ی دوبل
وظیفه دیود سری در واقع محافظت از دیود موازی می باشد. به این صورت که اگر دیود سری در مدار نباشد چنانچه پلاریته را معکوس متصل کنیم یعنی به پایه ی 2 ولتاژ منفی و به پایه 10 ولتاژ مثبت اعمال کنیم چه اتفاقی می افتد؟ اگر دیود موازی با بوبین وجود نداشته باشد هیچ اتفاقی نمی افتد یعنی پلاریته را از هر طرف که اعمال کنیم منجر به مغناطیس شدن بوبین می گردد. اما در این حالت که دیود موازی با بوبین در مدار وجود دارد با اعمال منفی به پایه 2 و مثبت به پایه 10 دیود موازی در بایاس موافق قرار گرفته و حداکثر جریان را از خود عبور داده و خواهد سوخت.
اما با وجود دیود سری شده با بوبین هیج جریانی در پلاریته معکوس جاری نخواهد شد (صرف نظر از جریان نشتی دیود که مقدار آن ناچیز است) و به این صورت با اعمال ولتاژ به صورت برعکس دیود موازی آسیب نخواهد دید بنابراین دیود سری در واقع دیود پلاریته است که وظیفه آن حفاظت از دیود موازی می باشد. اما دیود موازی با بوبین برای چیست؟ وظیفه این دیود مستهلک کردن Back EMF که مخفف واژه : Back Electromotive Force و به معنای نیروی محرکه الکتریکی برگشتی یا همان ولتاژ برگشتی است می باشد.
back EMF چیست؟
اما Back EMF (ولتاژ برگشتی ) چیست؟ مطابق قانون لنز Lenz سیم پیچ (سلف) در برابر تغییرات جریان از خود مخالفت نشان می دهد یعنی اگر به یک سیم پیچ ، ولتاژ اعمال کنیم انرژی الکتریکی بصورت یک میدان مغناطیسی در سیم پیچ ذخیره خواهد شد. حالا اگر ولتاژ را قطع کنیم یک ولتاژ خود القا که ناشی از میدان مغناطیسی ذخیره شده در سیم پیچ می باشد بوجود می آید. این ولتاژ خود القا همان Back EMF یا ولتاژ برگشتی می باشد که جهت آن برخلاف جهت جریان برگشتی است. و از آنجا که این ولتاژ خود القا که مقدار آن گاهی تا حدود 1000 ولت هم می رسد می تواند به قطعات حساس ECU آسیب برساند وجود دیود موازی با بوبین بسیار لازم و ضروری است.
دیود هرزگرد
این دیود ولتاژ خود القای بوبین رله ی دوبل را مستهلک می کند به این صورت که چون دیود موازی نسبت به جریان اصلی در بایاس مخالف قرار گرفته و از آنجا که جهت ولتاژ خود القا برعکس جهت جریان اصلی می باشد بنابراین دیود موازی نسبت به ولتاژ خود القا در بایاس موافق قرار دارد در نتیجه آن را جذب کرده و با ایجاد یک چرخه بین دیود موازی و بوبین این ولتاژ بصورت هرزگرد آنقدر بین دیود موازی و بوبین گردش می کند تا کاملا مستهلک گردد بنابراین وظیفه این دیود در یک جمله حفاظت از ECU در برابر ولتاژ خود القا یا Back EMF است. به این دیود اصطلاحا دیود هرزگرد می گویند.
رله ی اصلی Main Relay
یکی از رله های دوبل رله ی اول یا اصلی می باشد که برق مثبت جهت حفظ حافظه موقت ECU از بوبین همین رله تامین می شود و رله دوم ، رله قدرت یا پمپ بنزین است در سیستم های ساژم و ولئو رله ی سمت چپ بعنوان رله ی اول استفاده می شود اما در سیستم زیمنس از رله ی سمت راست به همین عنوان استفاده می گردد هردو رله توسط ECU کنترل می شود.
وضعیت اتصال پایه های رله ی دوبل
در اکثر خودروها چهار پایه از رله دوبل دارای ولتاژ مثبت دائم می باشد و در برخی ار خودروها مانند سمند EF7 بوش پنج پایه برق دائم دارند پایه های 11 ، 8 ، 15 در تمامی خودروها مثبت دائم می باشد علاوه براین سه پایه در ساژم و ولئو پایه 2 و در زیمنس پایه 14 و در بوش EF7 هردو پایه 2 و 14 برق مثبت دائم دارند. در بسیاری از خودروها رله دوبل بصورت یک واحد مجزا موجود نیست یعنی از دو عدد رله ی جدا از هم که معمولا در جعبه فیوز کنار باطری تعبیه شده استفاده می شود. نظیر خودروهای: تندر90، پژو 206، تیبا، ساینا، مزدا 3 و.. در این رله ها معمولا از یک دیود یا مقاومت موازی با بوبین استفاده شده و از دیود سری اثری نیست.
